डायनासोर dinosaur history in marathi हे पृथ्वीवर सुरुवातीला अस्तित्वात होते. परंतु कालांतराने त्यामध्ये बदल होत गेले व डायनासोरचे अस्तित्व काही प्राकृतिक संकटांमुळे नाहीसे झाले. मात्र आजही त्यांचे अस्तित्वाचे पुरावे आपल्याला दिसून आले आहेत. तर अशाच डायनासोर विषयी मनोरंजक तथ्य आपण पाहूया.
Table of Contents
Dinosaur History in Marathi डायनासोर
1) डायनासोर dinosaur history in marathi हे हिंदी महासागरात आफ्रिका खंडाच्या पूर्व किनाऱ्यालगत असलेल्या मादागास्कर या प्रचंड बेटावरील देशांमध्ये डायनासोरच्या पायांची अवशेष आढळले.
2) आणि त्यांच्या पायांच्या अवशेषांवरून शास्त्रज्ञांनी असे अनुमान लावले की ते मासाहरी होते.
3) 60 ते 65 लक्ष वर्षांपूर्वी पृथ्वीवर असणार्‍या किंवा वावरणाऱ्या डायनासोर ला ‘बालाऊर बोंडॉक’ शास्त्रीय संज्ञेने ओळखण्यात येते.
नक्की वाचा – माझे कुटुंब मराठी निबंध
4) पाय उचलून पावलानमार्फत जोरदार प्रवाह करण्याची क्षमता या डायनोसोर मध्ये होती. डाव्या उजव्या पावलांच्या कडेला वक्राकार नखे असलेल्या पक्षाला रक्तबंबाळ करून खाणे त्यांना शक्य होते.
5) बालाऊर बोंडॉक याप्रकारच्या डायनासोरचे अवशेष उत्तर कॅनडा, रोमेनिया, ऑस्ट्रेलिया या देशांमध्येही सापडले आहेत. डायनासोर शीत कटिबंधातील प्रदेशात राहत होते असे मानले जाते.
6) पक्ष्यांची संख्या कमी कमी होत राहिल्याने उपासमार, शिकार करण्यासाठी प्रचंड भटकंती, या कारणामुळे डायनासोर पृथ्वीवरून सुमारे 30 दशलक्ष वर्षापूर्वी नामशेष झाले असावेत असे काही शास्त्रज्ञांचे मानने आहेत.
7) जीवाश्म नोंदी अशी सूचित करतात की पक्षी हे मूळ जुरासिक कालावधीत थ्रोपॉड डायनासोर पासून बनलेली आहेत.
8) बहुतेक पुरातत्वशास्त्रज्ञ पक्षांना आतापर्यंत डायनासोरचे जिवंत वंशज मानतात.
9) हिंदीमध्ये डायनोसॉर या शब्दाचे भाषांतर म्हणजे संस्कृतमधील भयानक सरडा. डायनासोर हा प्राण्यांचा वैविध्य पूर्ण गट होता.
10) पॅलेओन्टोलॉजिस्टांनी आतापर्यंत 500 विविध वंश आणि डायनासोरच्या 1000 हून अधिक प्रजाती आणि त्यांचे अवशेष पृथ्वीच्या प्रत्येक खंडात आढळले आहेत.
डायनासोर शाकाहारी का मांसाहारी आहे?
11) काही डायनासोर dinosaur history in marathi शाकाहारी तर काही डायनासोर शाकाहारी होते.
12) काही द्विपदीय तर काही चौपदरी, तर काहीजण आपल्या शरीराची पवित्रा आवश्यकते नुसार बाईपॉड किंवा चुडापदाच्या स्वरूपात बदलू शकले.
13) डायनासोर dinosaur history in marathi डायनासोरची बरीच प्रजातींची सांगाड्यांची रचना हाडांचा कवच सिंग किंवा क्रेस्टसह विविध सुधारणांसह विकसित झाली.
14) डायनासोर सामान्यता त्यांच्या मोठ्या कार्यासाठी परिचित असतात.
15) तर काही डायनासोर प्रजातीची आकार मानवापेक्षा मोठे तर काही मानवा समान होते आणि काही मनुष्य पेक्षा लहान होते.
16) डायनासोरचे काही मोठे गट अंडी करण्यासाठी घरटे बांधत असत आणि आधुनिक पक्ष्यांप्रमाणेच अंडी होते.
17) डायनासोर हा शब्द सर रीचर्ड ओवेन यांनी बनविला होता आणि त्यासाठी त्यांनी ग्रीक शब्द भयानक, शक्तिशाली, चमत्कारिक सरडा वापरला होता.
Dinosaur Information in Marathi
18) विसाव्या शतकाच्या मध्यापर्यंत वैज्ञानिक समुदायाने डायनासोरला एक आळशी, मूर्ख व थंड रक्ताचा प्राणी मानले होते.
19) 1970 च्या दशकातील संशोधनांनी हे सिद्ध केले आहे की ते उच्च या चयापचय दरासह सक्रिय प्राणी आहेत.
20) 19 व्या शतकात पहिले डायनासोर जीवाश्म सापडले असल्याने डायनासोरचे गुंतागुंत सांगाडे जगातील संग्रहालयात एक मोठे आकर्षण बनले आहे.
21) डायनासोर dinosaur history in marathi जगभरातील संस्कृतीचा एक भाग बनले आहे आणि त्यांची लोकप्रियता सतत वाढत आहे.
22) जगातील काही सर्वाधिक विक्री होणारी पुस्तके डायनासोरवर तसेच जुरासिक पार्क सारख्या चित्रपटांवर आधारित आहे. त्यांनी जगभरात लोकप्रियता मिळवली आहे.
23) डायनासोरचे सुवर्णयुगाला मेसोझोइक युग म्हणतात.
24) संशोधकांनी डायनासोरच्या एका नव्या आणि अति भव्य अशा प्रजातीचा शोध लावला आहे. ही प्रजाती आता पर्यंतच्या सर्वज्ञात डायनासोरच्या प्रजातींमध्ये सर्वात मोठ्या आकाराची आहे.
महाकाय डायनासोर
25) हे डायनासोर इतके विशाल होते की, सध्या ज्यांना सर्वात मोठे मानले जाते ते टायरनोसॉरस रेक्सही त्यांच्यासमोर खुजे दिसावेत.
26) 76 टन वजनाचे डायनासोर सुद्धा शाकाहारी होते. आणि एखाद्या अंतराळान्याप्रमाणेच वजनदार आणि मजबूत होते. त्यांची सरासरी लांबी 122 फूट होती.
27) शाकाहारी डायनासोर भव्य आकाराचे असूनही भयावह नव्हते या प्रजातींचे जीवाश्म 2012 मध्ये दक्षिण अर्जेटिना मध्ये सापडले होते. त्यावेळेस पासून त्याबाबत संशोधन सुरू होते आणि आता त्याची माहिती देण्यात आली.
ही लांब मान असलेल्या शाकाहारी डायनासोरच्या कुळातीलच हे होते.
28) अर्जेंटिनाच्या जीवाश्म संग्रहालयातील संशोधक डियागो पॉल यांनी सांगितले डायना समूहातील एक छोटा वर्ग अशा अतिभव्य डायनोसॉरचा होता.
29) 2013 साली विदर्भातील अमरावती जिल्ह्यात असलेल्या सालबर्डी मध्ये डायनासोरचे काही अवशेष सापडले या औषधांमध्ये डायनासोर ची हाडे आणि अंड्याची जीवाश्म त्यांना सापडले.
30) तेव्हापासून अमरावती जिल्ह्यातील सालबर्डी येथे संशोधन सुरू केले आणि डायनासोरची मादी येथे अंडी घालत असल्याचा पुरावा त्यांना तिथे सापडला.
दयानासोर अंडे व पिल्ले
31) डायनासोर dinosaur history in marathi दहापेक्षा जास्त अंडी एकाच वेळी घालायचे एक अंडी घातल्यावर दुसरा अंडे देण्यासाठी हे डायनासोर वर्तुळ मार्गाने फिरून एका वर्तुळात ही अंडी देत असत अशी शास्त्रज्ञांचे मत आहे.
32) डायनासोरच्या अंड्याची वजन त्यांच्या शरीराच्या प्रमाणे खूप जड असायची त्यामुळे मादी डायनासोर ला या अंड्यावर बसून अंडी उबवणी शक्य नव्हते. त्यामुळे डायनोसर अंडी देण्यासाठी एका विशिष्ट खडकांचा म्हणजेच वाळूच्या खडकांचा उपयोग करीत असत. हा खडक दिवसभर उष्णता शोषून घेऊन रात्री डायनासोरच्याअंड्यांना उष्णता पुरवीत असे.
33) पेंटॅगॉनिया प्रदेशांमध्ये ट्रील्यूच्या 250 किलोमीटर पश्चिमेला प्लेका जवळच्या वाळवंटात प्रथम तिथल्या एका शेतकऱ्याला काही अवशेष सापडले.
34) शास्त्रज्ञांच्या पथकाने लवकरच घटनास्थळी जाऊन विविध ठिकाणी उत्खनन केले व सॉरोपोड कुळातील टिटॅनोसॉर गटातील नवीन प्रजातींचा हा शाकाहारी डायनोसॉर वजन आणि आकारमानाने जगातील सर्वांत मोठा मानला जात आहे.
35) या प्रजातींच्या मांडीच्या हाडाच्या मोजमापावरून हा प्राणी 40 मीटर लांबीचा आणि 20 मीटर उंच असल्याचे सांगण्यात येत आहे त्याचे वजन 77 टना एवढे होते.
36) 1987 मध्ये पॅटागोनिया मध्येच सापडलेल्या याच कुळातील अजून एक डायनासोर प्रजातीचा शोध लागला. व त्याला अर्जेटिनोसॉरस हे नाव देण्यात आले.
37) अर्जेंटिनोसॉरस शंभर फूट लांबीचा आणि 60 टन वजनाचा असून त्याच्या स्पर्धेला इतर कोणी डायनासोर उभा राहू शकत नव्हता.
38) साडेसहा कोटी वर्षांपासून नामशेष झालेल्या या प्राण्यांच्या अवशेषांचा शोध पहिल्यांदा 1675 साली इंग्लंड मध्ये कॉर्नवेल येथे चुनखडीच्या खाणीचे खोदकाम चालू असताना कामगारांना मोठी हाडे मिळाली तेव्हा शोध लागला.
डायनासोर प्रकार
39) आज डायनासोरचे जगभरातून जवळ जवळ सातशे पोटगट आणि तीनशे प्रकार उघडकीस आलेत. त्यातच काही नवीन भर आणि तीही अशी प्रजाती जिला सर्वात विशाल बहुमान मिळाला अशी प्रजाती भारत देशात सापडली आहे.
भारतात आढळलेल्या प्रजातींची संख्या 25 पेक्षा जास्त आहे.
40) भारतातील डायनासोरचा सर्वात पहिला शोध बंगाल सैन्य दलाचे ब्रिटिश अधिकारी कॅप्टन स्लिम यांनी 1828 मध्ये जबलपूर येथील लावला.
41) 1917 ते 1933 हा अडीच दशकांचा काळ भारतातील डायनासोरच्या संशोधनाचा सुवर्णकाळ मानले.
42) महाराष्ट्रातील पर्वतरांगांमध्ये सतत चालणारा ज्वालामुखीचा स्फोट आणि उद्रेक यांची जणू देणगीच मिळाली आहे. त्या ज्वालामुखी मुळेच इतर सजीवांच्या व त्यामध्ये डायनासोरचे अस्तित्व संपल्याचे दिसून येते.
43) हवामान थंड होत चाललेली डायनासोर नष्ट झाले असे युके तल्या ब्रिस्टल युनिव्हर्सिटीतील पॅलिएंटॉलॉजिस्ट माईक बेंटन यांनी व्यक्त केलं.
44) चार कोटी वर्षांपासून डायनासोर संपत चालले होते आणि संस्थान प्राण्यांनी त्यांचे सांगितली असतीलच असे मानले जाते.
45) बेंटन यांनी 2016 ला रिसर्च पेपर लिहिला, त्या पेपरमध्ये नष्ट झालेल्या प्रजातींची जागा घेण्याचा डायनासोरचा वेग संस्थन प्राण्यांपेक्षा कमी असल्याची मांडणी त्यांनी केली.
46) महासागर एक असा प्रांत आहे जिथे डायनासोर जास्त कधी पोहोचले नाहीत.
47) स्पिनोसोर ही एक अशी प्रजाती आहे की, नदीच्या सानिध्यात राहत असे. तर अँकिलोसोरस हे डायनासोर समुद्रकिनारी राहात असत.
“तुम्हाला आमचा लेख डायनोसोर dinosaur history in marathi विषयी मनोरंजक तथ्य कसा वाटला, ते आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा.”
तुम्हाला जर Blogging in Marathi बद्दल अजून जाणून घायचे असेल तर Marathi Jeevan वेबसाईटला नक्की भेट द्या .